eitaa support

چادر در فرهنگ اسلامی

چادر به عنوان حجاب برتر در فرهنگ دینی و اسلامی ما از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

7


 


چادر به چه معنی است؟


چادر به معنی نوعى پوشش براى زن که تمام بدن را مى‌پوشاند و نیز به معنی خیمه میباشد.


ریشه واژه چادر چیست؟


درباره ریشه این‌ واژه‌ آرای‌ متفاوتی‌ اظهار شده‌ است. از جمله‌ اینکه‌ ممکن‌ است‌ از ریشه chad سنسکریت‌ به‌ معنای‌ پوشاندن‌ باشد، واژه چادر در زبان‌ پهلوی‌ نیز وجود داشته‌ است‌، چنان‌که‌ بنا بر متنِ پهلوی روایت‌ امید اَشَوَهیشتان‌، که‌ در قرن‌ چهارم‌ هجری‌ تدوین‌ شده‌، یکی‌ از سرپوش‌های‌ زنان‌ زردشتی‌ چادر (adurČ) بوده‌ است.


دورفر که‌ در باره احتمال‌ فارسی‌ یا ترکی‌ بودن‌ ریشه این‌ واژه‌ بحث‌ کرده‌، دلایل‌ مطرح‌ شده‌ را برای‌ پذیرش‌ قطعی‌ هیچ‌یک‌ از این‌ دو نظر، کافی‌ ندانسته‌ است، واژه چادر، به‌ شکل‌ معرّب‌ شَوذَر، به‌ عربی‌ راه‌ پیدا کرده‌ است‌، 


 اما عرب‌زبانان‌ بیشتر، واژه‌های‌ دیگری‌ چون‌ مُلایه‌/ مُلاءَه، اِزار، عَبایه‌/ عباءَه و حِبْرَه‌ را برای‌ رساندن‌ معنای‌ چادر به‌کار می‌برده‌اند


معنای حجاب


حجاب در لغت به معنای مانع، چیزی که بین دو چیز جدایی افکنَد، پوشاندن و پوشش(سِتر) است. به پرده حائل میان قفسه سینه و شکم ، «حجاب حاجز» می‌گویند. امروزه واژه حجاب در زبان عامه مردم و متون فقهی به معنای پوشش شرعیِ زنان به‌کار می‌رود. حجاب، بیش از آن‌که جنبه فردی داشته باشد، رفتاری اجتماعی است، یعنی انسان عاقل مکلف، در جمع و هنگام مواجهه با دیگران، از حیث پوشش، الزامات و محدودیت‌هایی را می‌پذیرد که میزان آن در فرهنگ‌ها و ادیان و جوامع، متفاوت است. در باور دین‌داران، علی‌الاصول، الزامات و محدودیت‌ها و هنجارهای حضور در اجتماع را دین تعیین می‌کند.


قبل از اسلام


در برخی آثار بجا مانده از دوره هخامنشی و اشکانیان در دوران پیش از اسلام ، پوشش هایی شبیه به چادر مشاهده می شود به عنوان نمونه در دوران اشکانیان زنان پوششی شبیه به چادر بر روی عمامه ای بر سر می گذاشتند.


پس از اسلام


چادر که‌ در دوره اسلامی‌ صرفاً نمونه‌ای‌ از چندگونه‌ پوشاک‌ بود که‌ برای‌ انطباق‌ با معیارهای‌ پوشش‌ اسلامی‌ به‌کار می‌رفت‌، هیچ‌گاه‌ دارای‌ کارکرد، شکل‌، دوخت‌، اندازه‌ و حتی‌ رنگ‌ واحدی‌ نبوده‌ است، بر پایه شواهد ادبی‌، در ایرانِ قبل‌ و بعد از اسلام‌، چادر هم‌ برای‌ پوشاندن‌ روی‌ یا سر به‌ کار می‌رفت‌ و هم‌ پوشش‌ سرتا پا بود.


رنگ چادر


در انتخاب‌ رنگ‌ چادر، سلیقه زنان‌، که‌ خود متأثر از سن‌ آنها بود، در کنار جایگاه‌ طبقاتی‌ آنان‌، دخالت‌ داشت، مثلاً، زنان‌ مصری‌ در برخی مقاطع زمانی حِبره ابریشمین‌ سیاه‌ و دختران‌ حبره‌های‌ سفید می‌پوشیدند، در ترکیه‌، با وجود رواج‌ چادرهایی‌ با رنگهای‌ متنوع‌، زنان‌ جوان‌تر بیش‌تر رنگهای‌ آبی‌ فیروزه‌ای‌، یشمی‌ و بنفش‌ را می‌پسندیدند.
در ایران‌ دوره قاجار، زنان‌ اشراف‌ اغلب‌ طرفدار چادرهای‌ مشکی‌ یا بنفش‌ و آبی‌ تیره‌ بودند، امروزه‌، با اینکه‌ در شهرها، به‌ویژه‌ شهرهای‌ بزرگ‌، رنگ‌ چادر زنان‌ در بیرون‌ از خانه‌ فقط‌ سیاه‌ است‌، در مناطق‌ روستایی‌ و شهرهای‌ دارای‌ نمادهای‌ فرهنگ‌ سنّتی‌، چادرهای‌ رنگین‌ کمابیش‌ به‌ چشم‌ می‌خورد، چادر نماز بانوان‌ نیز، چه‌ در شهر چه‌ در روستا، عموماً به‌ رنگهای‌ روشن‌تر و اغلب‌


آشنایی با ویژگی های برخی از انواع چادر های زنان ایرانی


چادر ساده


چادر ساده هم به عنوان پوششی برای بیرون خانه می باشد و در منزل و به صورت رنگی به عنوان  عمدتا به عنوان چادر نماز استفاده می شود. یک قواره 5 متری پارچه برای دوخت چادر ساده کفایت می کند.چادر ساده در کشور ایران به عنوان پوشش رسمی می باشد. چادر ساده با وجود سادگی اما در جنس و در طراحی دارای تنوع می باشد.



چادر قجری


 اسم اصلی‌اش چادر کمری است و به‌خاطر رواج آن در دوره قاجار، به چادر قجری معروف شده است. یکی از دلایلی که باعث از دور خارج شدن این چادر‌ها شد، کشف حجاب دوره پهلوی بود. از آن زمان تا همین چند سال پیش هم استفاده از این مدل چادر منسوخ شده بود. چادر قجری را باید از سر پوشید. کمربند این چادر باعث می‌شود بخشی از وزن آن از روی سر کم شود. چادر قجری، چادری یک تکه است، اما با دیدن این چادر از جلو گمان می‌کنید که از ۲تکه مجزای دامن و چادر تشکیل شده است. این نوع چادر دوسوم بیشتر از چادر معمولی به پارچه نیاز دارد. این نوع از چادرها برای افرادی مناسب است که اندامی لاغر دارند؛ طراحی آن به‌گونه‌ای است که افراد را کمی کوتاه قد‌تر از آنچه هستند نشان می‌دهد.


چادر عربی


چادرعربی با پارچه‌ای سبک دوخته می‌شود. برای اینکه این چادر به‌راحتی روی سر بایستد، تکه پایینی آن را دولا می‌دوزند. چادر لبنانی، چادر بیروتی، چادر جده‌ای، چادر اماراتی و… از انواع چادرهای‌عربی هستند که شاکله کلی آنها یکی است اما در جزئیاتی مثل آستین با هم تفاوت دارند.



چادر ملی


 طراحی این نوع از چادر ترکیبی است از چادر ساده و چادر عربی. چادر ملی، چادری است که از پشت شباهت زیادی به چادر ساده دارد و حسن بزرگ چادر عربی یعنی آستین را هم می‌توان در آن دید. چادرهای ملی با یراق‌دوزی‌ها و سر آستین‌های گیپور و مدل‌های مختلفش خیلی زود میان بانوان باب شد و هنوز هم طرفداران زیادی دارد. اگر دوست دارید دختر کوچک‌تان هم کم‌کم چادری شود، انواع مدل‌های این چادر را می‌توان برای کودکان هم در سایزهای پایین یافت. چادر ملی از انواع چادرهایی است که برای تهیه آن نه‌تنها باید به قد چادر توجه کرد بلکه قد آستین و قرار گرفتن چادر روی شانه و مواردی این چنینی هم در انتخاب و خرید آن تأثیر دارد.


   


چادر دانشجویی


 چادر دانشجویی نوع تعدیل یافته چادر ملی و عربی است و خیلی‌ها که از نزدیک این چادر را ندیده و آن را سر نکرده‌اند، آنها را یکی می‌دانند. ابعاد چادر دانشجویی چیزی است بین چادر ملی و چادر عربی. این نوع چادر با داشتن درزی در قسمت بازو‌ها و البته یک آستین آزاد و نه چندان بلند، چادری راحت و آزاد محسوب می‌شود. این چادر را به این دلیل به دانشجو‌ها نسبت می‌دهند که چادری راحت است و درصورت استفاده از آن می‌توان به راحتی کیف را روی دوش انداخت و جزوه (یا هر وسیله دیگری) را در دست گرفت. چادر دانشجویی با وجود یک کش که پشت سر قرار می‌گیرد، به‌راحتی روی سر می‌ماند و کمتر با مشکلی مثل لیز خوردن و افتادن از سر روبه‌رو است.


 چادر شالدار


  چادر شالدار را که از دور ببینید، شک می‌کنید که این یک چادر است یا مانتو! با این حال چادر بودن آن از نزدیک بیشتر مشخص است. بالاتنه‌ای بسیار بلند دارد که تا نوک پا می‌رسد و آستین آن هم بلند است. چادر شالدار، به نوعی همان مانتوی بلند است که یک شال سر خود دارد. در نگاه اول سر کردن چادری شالدار کاری راحت به‌نظر می‌رسد که نیاز به استفاده از روسری و شال یا مقنعه ندارد. درصورتی که اینطور نیست. کسانی که چادر شالدار سر می‌کنند نیاز به سر کردن یک روسری یا پوششی دیگر را از زیر این چادر به‌خوبی احساس می‌کنند. در مورد نیاز به پوشیدن مانتو از زیر این چادر هم همین گمانه‌زنی‌ها وجود دارد. چادر شالدار از معدود چادرهایی است که انواع رنگی آن را به‌راحتی می‌توان در بازار پیدا کرد.